Nadav Tamir دیپلمات و مشاور سیاستی شیمون پرز رئیس‌جمهور سابق رژیم صهیونیستی در یادداشتی برای موسسه سیاست خارجی منطقه‌ای اسرائیل (Mitvim)، راهکار حل مناقشه اسرائیل و اعراب را طرح ۲۳ کشوری عنوان می‌کند. طرحی منطقه‌ای که خاورمیانه در آن شامل همه کشورهای عربی، کشور فلسطین غیرنظامی شده و اسرائیل به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از منطقه خواهد بود.
تامیر یادداشت خود را اینگونه آغاز می‌کند: “برای چندین دهه، ما به عنوان حامیان صلح در اسرائیل راهکار دو کشوری را به عنوان راه‌حلی برای درگیری با فلسطینی‌ها ترویج می‌کردیم و معقتد بودیم که حل «منازعه اسرائیل و اعراب» دروازه ادغام اسرائیل در کل منطقه عربی را باز خواهد کرد.
با نگاهی به گذشته، ما باید متوجه می‌شدیم این واقعیت که بخش‌های مهمی از مسائل اصلی مناقشه مانند مسئله پناهندگان، مسئله بیت‌المقدس و چالش‌های امنیتی هر یک از آنها در این راهکار قابل حل نخواهند بود و ما نیازمند یک رویکرد منطقه‌ای هستیم را نادیده گرفته بودیم.”
او معتقد است برای ایجاد انگیزه در فلسطینیان برای صلح باید از یک رویکرد منطقه‌ای که از فلسطینیان حمایت می‌کند استفاده کنند. او عملیات ۷ اکتبر را نتیجه رویکرد یکجانبه‌گرایانه اسرائیل برای عادی‌سازی و توهم ایجاد صلح منطقه‌ای بدون حضور یک جزء فلسطینی می‌داند.
مطابق دیدگاه تامیر پس از عملیات ۷ اکتبر فلسطینیانی که امید خود را برای تاسیس کشورشان از دست داده بودند دوباره امیدوار شدند و در عین‌حال باعث شد اسرائیلی‌هایی که به ضرورت اخلاقی پایان دادن به کنترل اعراب و راه‌حل دو کشوری معتقد بودند محتاط‌تر شوند و بیان می‌کند: “دیوارهای ترس و خصومت در میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها، دو ملتی که طی پانزده ماه گذشته بهای غیرقابل تحملی را پرداخته اند، بلند شده است.”
و ادامه می‌دهد: “ما باید در نظر داشته باشیم که برای مردم اسرائیل، مهمترین مسئله امنیت است. پس از ۷ اکتبر، افکار عمومی اسرائیل به شدت ترسیده، مشکوک‌تر شده و کمتر تمایل دارند که به استدلال‌های اخلاقی توجه کنند. بنابراین، حتی آن دسته از ما که معتقدیم اشغال باید پایان یابد تا از آسیب اخلاقی و استراتژیک به دموکراسی اسرائیل جلوگیری شود، باید به آنها این اطمینان را بدهیم که به آنچه بیش از همه می‌خواهند دست یابند: امنیت.
این امنیت از طریق اقدامات دیپلماتیک ایجاد می‌شود، مانند آنچه با اردن و مصر داریم. امنیت ناشی از یک جبهه متحد منطقه‌ای در برابر محور جهادی شیعه به رهبری ایران و محور جهادی سنی که ممکن است با حمایت ترکیه پس از سقوط رژیم اسد در سوریه ظهور کند.”
در این یادداشت تامیر اظهار می‌دارد: “بررسی‌های مرکز روان‌شناسی اجتماعی آکورد وابسته به دانشگاه عبری، که در سخت‌ترین دوره‌های جنگ انجام شده نشان می‌دهد که مردم اسرائیل مایل به پذیرش یک کشور فلسطینی هستند در صورتی‌که در قالب یک توافق عادی‌سازی جامع بین اسرائیل و کشورهای عربی انجام شود. اکثریت مردم اسرائیل (حدود ۶۱ درصد) جدایی از فلسطینی‌ها را به الحاق ترجیح می‌دهند. داده‌ها نشان می‌دهد که در نهایت، حتی زمانی که بادهای جنگ می‌وزد، افکار عمومی اسرائیل بسیار واقع‌گراتر از رهبری فعلی آن هستند. اسرائیلی‌ها می‌دانند که مسیر امنیت از طریق عادی‌سازی می‌گذرد، که شامل ایجاد یک کشور فلسطینی در کنار عادی‌سازی روابط اعراب با دولت اسرائیل می‌شود.
واقعیت کنونی ترویج یک راه‌حل منطقه‌ای را ضروری می‌کند که شامل همه کشورهای عربی، یک کشور فلسطینی غیرنظامی شده و اسرائیل به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از منطقه باشد. متأسفانه، بخش بزرگی از شهروندان اسرائیلی علاقه کافی به پایان دادن به اشغالگری ندارند. با این حال، توافقاتی که امنیت و رفاه اسرائیلی‌ها را به همراه خواهد داشت و به اشغال پایان می‌دهد، از حمایت عمومی برخوردار است.”
تامیر به این موضوع اشاره می‌کند که: “پیمان ابراهیم می‌تواند درها را برای عادی‌سازی منطقه‌ای و همکاری اقتصادی باز کند، اما بی‌توجهی اسرائیل به موضوع فلسطین، این موضوع را به تعداد کمی از کشورها محدود کرده و مسائل اساسی در هسته اصلی درگیری اعراب و اسرائیل را حل نکرده است. امروز پس از ۷ اکتبر، هیچ کشور عربی توان نادیده گرفتن مسئله فلسطین را ندارد و از بیانیه‌های عربستان سعودی کاملاً واضح است که عادی‌سازی باید شامل کشور فلسطین نیز باشد.
درس مهم پیمان ابراهیم این است که مردم اسرائیل عادی‌سازی را بر الحاق ترجیح می‌دهند و بسیاری از اسرائیلی‌ها اکنون مزایای عادی‌سازی را به رسمیت می‌شناسند. بسیاری از کسانی که اعراب را تنها دشمن می‌دانستند، امارات، بحرین و مراکش را مقصد گردشگری ترجیحی خود می‌دانند و از توانایی پرواز ارزان و در زمان کمتر به خاور دور لذت می‌برند.”
او نتیجه‌گیری می‌کند: “اردوگاه صلح اسرائیل باید گفتمانی را اتخاذ کند که بر تقویت امنیت، اقتصاد و مشروعیت بین‌المللی اسرائیل تأکید کند. این موضوع دولت کنونی اسرائیل که توسط افراطی‌ترین عناصر راست به دست گرفته شده است را قانع نمی‌کند، اما اگر خواست عمومی باشد، در نهایت یک دولت عاقل به روی کار می‌آید که برای اجرای آن تلاش خواهد کرد.
ما باید به دنبال پاسخ‌هایی مناسب برای اسرائیل در سال ۲۰۲۵ باشیم. راه‌حل‌های عملی برای مشکلات روزمره و تبدیل درگیری اسرائیل و فلسطین به ادغام اسرائیل در منطقه به عنوان کلید پیشرفت آن…”
منبع:
Nadav Tamir, “The 23 State Solution”, The Israeli Institute for Regional Foreign Policies (Mitvim), January 2025
