تشکیلات امنیتی رژیم صهیونیستی تحولات سوریه و احتمال به‌دست گرفتن کنترل آن توسط ترکیه را به عنوان تهدید جدیدی برای اسرائیل قلمداد می‌کند.
براساس گزارش کمیته یعقوب ناگل (Jacob Nagel Committee) درباره بودجه دفاعی اسرائیل که در ۶ ژانویه ۲۰۲۵ منتشر شده است، جاه‌طلبی‌های ترکیه برای “بازگرداندن شکوه سابق پادشاهی عثمانی” یک چالش امنیتی بزرگ برای رژیم خواهد بود.
این گزارش بر پتانسیل تهدیدات جدید ناشی از تغییر چشم‌انداز سوریه و تشکیل یک رژیم افراطی اسلامی با ایدئولوژی ضداسرائیلی تاکید می‌کند و هشدار می‌دهد که این سناریو با توجه به نزدیکی جغرافیایی و اهمیت استراتژیک سوریه می‌تواند حتی خطرناک‌تر از تهدید ایران باشد.
این گزارش تصریح می‌کند: حضور نظامی ترکیه و جاه‌طلبی‌های سیاسی در سوریه می‌تواند منطقه را بی‌ثبات کند و چالش‌های امنیتی مستقیمی برای اسرائیل ایجاد کند.
این گزارش درباره سناریویی هشدار می‌دهد که در آن ترکیه از نیروهای نیابتی سوریه که دشمن اسرائیل هستند حمایت می‌کند که این موضوع عملاً نفوذ ترکیه را افزایش داده و بی‌ثباتی منطقه‌ای را افزایش می‌دهد.
در این بین، لفاظی‌های اردوغان نیز به نگرانی‌ها در مورد نیات او در سوریه دامن زده است. اردوغان در هشتمین کنفرانس حزب عدالت و توسعه گفته است: «اگر منطقه پس از جنگ جهانی اول تقسیم نشده بود، شهرهایی مانند حلب، شام، حماه و حمص همچنان بخشی از ترکیه بودند.»
منابع اپوزیسیون ترکیه اعتقاد دارند که سیاست اردوغان احیای خلافت عثمانی از طریق کنترل استراتژیک بر سوریه است. گزارش‌های مطبوعات ترکیه نیز حاکی از برنامه‌هایی برای ایجاد پایگاه‌های نظامی مجهز به سیستم‌های دفاع هوایی در سوریه، برای محافظت در برابر حملات هوایی اسرائیل است. همچنین اردوغان به ابومحمد الجولانی، قول ارائه تسلیحات و حمایت برای ساخت ارتش سوریه و جایگزینی نیروهای تضعیف شده توسط حملات اسرائیل را داده است.
تهدید ترکیه برای اسرائیل
Yoni Ban Menachem در یادداشتی برای مرکز امنیت و امور خارجه اورشلیم بیان کرده است:
“ارتش ترکیه، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین ارتش‌های خاورمیانه، چالشی مهم برای امنیت اسرائیل است. ارتش ترکیه شامل ۴۲۵۰۰۰ پرسنل فعال و ۳۸۰۰۰۰ نیروی ذخیره اضافی است و از قوی‌ترین شاخه‌های آن نیز می‌توان به نیروی دریایی ترکیه اشاره کرد. به گفته منابع امنیتی، نفوذ فزاینده ترکیه در سوریه به‌عنوان یک نیروی مسلط مستلزم توجه جدی به قابلیت‌های نظامی این کشور است.
شبه‌نظامیان طرفدار ترکیه در سوریه مانند ارتش ملی سوریه، تهدیدی بالقوه برای اسرائیل، به ویژه در امتداد مرز سوریه و اسرائیل هستند. اردوغان همچنین می‌تواند از گروه‌هایی مانند هیئت تحریرالشام به رهبری الجولانی علیه اسرائیل استفاده کند. الجولانی که به لفاظی‌های تحریک‌آمیز خود شهرت دارد، یک بار اعلام کرد: «به یاری خدا، ما نه تنها به دمشق خواهیم رسید بلکه اورشلیم نیز منتظر ماست.»
اردوغان نیز تهدیدهای مستقیمی کرده است. وی در ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۴ در کنفرانس حزب عدالت و توسعه اظهار داشت: «همانطور که وارد قره‌باغ و لیبی شدیم با اسرائیل نیز همین کار را خواهیم کرد.»
منابع اطلاعاتی غربی بیان می‌کنند که اردوغان آرزوی احیای امپراتوری عثمانی را دارد و می‌خواهد خود را به عنوان یک سلطان یا خلیفه امروزی که بر نیروهای سنی خاورمیانه، از جمله اورشلیم که زمانی بخشی از امپراتوری عثمانی بوده است، نظارت می‌کند، معرفی کند.” [۱]
و تاکید می‌کنند: “هدف اصلی ترکیه در سوریه ریشه‌کن کردن حضور کردها است.” [۱]
منابع ایالات‌متحده گزارش داده‌اند که ترکیه نیروهای نظامی قابل‌توجهی را در امتداد مرز خود با سوریه مستقر کرده است. این نیروها برای تهاجم به محل زندگی کردهای سوریه در شمال شرق سوریه، آماده می‌شوند. کردهای این منطقه که نقش مهمی در مبارزه با داعش داشتند، از تهاجم مجدد ترکیه نگران هستند و ترس آنها با احتمال خروج ۲۰۰۰ نیروی آمریکایی که در حال حاضر پشتیبانی هوایی و اطلاعاتی منطقه را به عهده دارند تشدید شده است. این نگرانی ناشی از وضعیتی مشابه در سال ۲۰۱۹ است، زمانی که نیروهای ایالات‌متحده عقب‌نشینی کرده و راه را برای عملیات فرامرزی ترکیه باز کردند.
هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه در ۱۶ دسامبر ۲۰۲۴ اعلام کرد که «از بین بردن کردها در سوریه، یک هدف استراتژیک برای ترکیه است.»
روزنامه ترکیه‌ای حریت نیز در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴ گزارش داده است که آنکارا یک استراتژی چهار مرحله‌ای برای خنثی کردن حضور کردها در سوریه ترسیم کرده است. این طرح شامل:
– خروج مبارزان کردی که از اروپا و عراق وارد سوریه شده‌اند
– اخراج فرماندهان کرد از سوریه
– خلع سلاح مبارزان کرد و ادغام مجدد آنها در زندگی غیرنظامی
– تضمین حضور کردها در دولت آینده سوریه [۱]
هدف استراتژی کلی ترکیه جلوگیری از ایجاد یک نهاد تحت کنترل کردها در شمال سوریه است که آن را یک تهدید تروریستی می‌داند. این طرح ممکن است شامل تهاجم نظامی به خاک سوریه برای ایجاد یک منطقه حائل ۹۰۰ کیلومتری در امتداد مرز ترکیه و سوریه باشد که قصد دارد هرگونه نفوذ کردها به خاک ترکیه را خنثی کند. همزمان، اطلاعات ترکیه در حال سرکوب حزب کارگران کردستان (پ ک ک) در داخل کشور، دستگیری رهبران آن و تحت فشار قرار دادن عبدالله اوجالان، بنیانگذار این حزب، برای انحلال این سازمان است.” [۱]
و نتیجه‌گیری می‌کند: “نفوذ فزآینده ترکیه در سوریه، چالشی پیچیده برای امنیت اسرائیل و خاورمیانه است. در حالی که نقش ترکیه در تغییر شکل چشم‌انداز سیاسی و نظامی سوریه همچنان آشکار می‌شود، این انعطاف‌پذیری مردم سوریه یا مقاومت آنها در برابر اسلام‌گرایان است که نتیجه جاه‌طلبی‌های اردوغان را تعیین می‌کند.” [۱]
منبع:
[۱] Yoni Ben Menachem, “Turkey’s New Threat to Israel”, Jerusalem Center for Public Affairs (JCFA), January 15, 2025
