در گزارشی که توسط سازمان نوآوری اسرائیل (IIA) در آوریل ۲۰۲۵ منتشر شد، روند اشتغال در صنعت فناوری‌های پیشرفته اسرائیل در سال‌های اخیر بررسی شده است.
صنعت فناوری‌های پیشرفته، نقش محوری در اقتصاد اسرائیل دارد و در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۰٪ از تولید ناخالص داخلی (GDP) و بیش از نیمی از صادرات اسرائیل را به خود اختصاص داده است. با این‌حال، این گزارش نشان می‌دهد که این صنعت با چالش‌های جدی مواجه شده که منجر به کاهش رشد اشتغال و حتی کاهش تعداد کارکنان در سال ۲۰۲۴ شده است.
از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲، تعداد کارکنان فناوری‌های پیشرفته از ۲۱۳,۴۹۳ نفر به ۳۹۰,۸۴۷ نفر افزایش یافت (بیش از ۸۰٪ رشد). اما از سال ۲۰۲۲، رشد اشتغال متوقف شده و در سال ۲۰۲۴ حدود ۵,۰۰۰ نفر کاهش یافته است. نسبت کارکنان فناوری‌های پیشرفته به کل کارکنان کشور در چهار سال گذشته ثابت‌مانده و حدود ۱۱.۵٪ است.
در سال ۲۰۲۴، حدود نیمی از کارکنان فناوری‌های پیشرفته، در حوزه تحقیق و توسعه (R&D) مشغول به کار بودند.
حدود ۵۶٪ از مدیران ارشد (معاون رئیس و بالاتر) در اسرائیل مشغول به کار هستند، در حالی که تنها ۲۵٪ از کارکنان فروش، بازاریابی و خدمات مشتری در اسرائیل قرار دارند.
بین اکتبر ۲۰۲۳ تا جولای ۲۰۲۴، حدود ۸,۳۰۰ کارمند فناوری‌های پیشرفته (حدود ۲.۱٪ از کل کارکنان) به طور دائمی از اسرائیل خارج شده‌اند. این عدد نشان‌دهنده افزایش قابل توجهی در میزان خروج کارکنان نسبت به سال‌های قبل است.
میانگین حقوق سالانه در فناوری‌های پیشرفته در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۲,۳۴۱ شکل (NIS) بوده که ۲.۸ برابر میانگین حقوق در سایر صنایع است. این شکاف حقوقی نشان‌دهنده جاذبه این صنعت برای کارکنان با مهارت بالا است، اما همچنین منجر به افزایش شکاف اقتصادی در جامعه شده است.
شرکت‌های خصوصی فناوری‌های پیشرفته اسرائیلی حدود ۴۴۰,۰۰۰ کارمند را از خارج اراضی اشغالی استخدام می‌کنند، که نشان‌دهنده تمایل به جذب نیروی کار در بازارهای جهانی است. حدود نیمی از کارکنان R&D این شرکت‌ها در خارج از کشور مشغول به کار هستند.
چالش‌های پیش‌روی صنعت فناوری‌های پیشرفته
- کاهش سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها
بحران اقتصادی جهانی در سال ۲۰۲۲ و جنگی که در اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های اسرائیلی شده است. این موضوع به طور مستقیم بر رشد اشتغال تأثیر گذاشته است. - خروج کارکنان از اسرائیل
خروج حدود ۸,۳۰۰ کارمند فناوری‌های پیشرفته، نشان‌دهنده چالشی راهبردی است. این موضوع نه تنها ظرفیت انسانی صنعت را کاهش می‌دهد، بلکه به “فرار مغزها” (Brain Drain) منجر می‌شود. - عدم توازن در توزیع نیروی کار
بیشتر کارکنان فروش، بازاریابی و خدمات مشتری در خارج از کشور استخدام می‌شوند، در حالی که کارکنان R&D عمدتاً در اسرائیل مشغول به کار هستند. این عدم تعادل می‌تواند به کاهش فرصت‌های شغلی در اسرائیل منجر شود. - افزایش شکاف اقتصادی
حقوق بالای صنعت فناوری‌های پیشرفته باعث افزایش شکاف اقتصادی بین این صنعت و سایر بخش‌های اقتصاد شده است. این موضوع می‌تواند به نارضایتی اجتماعی و کاهش انگیزه برای کار در سایر صنایع منجر شود. - تأثیر هوش مصنوعی
ظهور فناوری‌های هوش مصنوعی نه تنها بر کارکنان فناوری‌های پیشرفته، بلکه بر تمامی بخش‌های اقتصاد تأثیر می‌گذارد. این تحول نیازمند آمادگی دولت، بخش خصوصی و نظام آموزشی برای آموزش مهارت‌های جدید است. - عدم ثبات سیاسی و امنیتی
وضعیت سیاسی و امنیتی ناپایدار اسرائیل باعث شده است که شرکت‌ها و کارکنان تمایل بیشتری به خروج از کشور داشته باشند. این موضوع نیازمند اقداماتی برای ایجاد محیطی پایدار و جذاب برای کارکنان و شرکت‌ها است.
در این گزارش ذکر شده که صنعت فناوری‌های پیشرفته اسرائیل با وجود موفقیت‌های گذشته، با چالش‌های جدی مواجه است. کاهش رشد اشتغال، خروج کارکنان، و عدم توازن در توزیع نیروی کار از جمله این چالش‌ها هستند. برای غلبه‌بر این مشکلات، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در آموزش فناوری، بهبود زبان انگلیسی، و ایجاد محیطی پایدار برای کارکنان و شرکت‌ها است. همچنین، رژیم صهیونیستی باید سیاست‌هایی را برای جلوگیری از “فرار مغزها” و جذب نیروی کار با مهارت بالا در داخل کشور اجرا کند.
